Καιρός και κλίμα
Tags: [Μοντέρνοι Καιροί], [περιβάλλον]
Κύλησε και το εφετινό καλοκαίρι εδώ, στη νωχελική επαρχία. Παρά την επίμονη ζέστη, εφέτος δε βιώσαμε ακραίο καύσωνα. Για όσους από τους αναγνώστες μας, αμφισβητούν την αξιοπιστία όσων υποστηρίζουν την ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής, προτείνουμε να διαβάσετε το παρόν άρθρο. Αν και πρόκειται για μια περίπλοκη και δύσκολη συζήτηση, εμείς σήμερα θα επικεντρωθούμε στα βασικά. Θα προσπαθήσουμε να δείξουμε τη διαφορά ανάμεσα στον καιρό και το κλίμα. Καθώς προχωρά ο 21ος αιώνας, ανάμεσα στα συντηρητικά στρώματα, κερδίζει κάποιο ακροατήριο τελευταία η άποψη ότι η κλιματική κρίση είναι περισσότερο μια πολιτική τοποθέτηση, παρά μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα.
Οι πράσινες πολιτικές είναι ένα υπερπροβεβλημένο από τα media, political correct θέμα, ένα θέμα που αρέσει τόσο στους κεντροδεξιούς όσο και στους σοσιαλδημοκράτες ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού. Ακόμα και στους διαδρόμους του κτιρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες, τα “πράσινα” κονδύλια και κωδικοί αφθονούν. Υπάρχουν φυσικά και οι ακτιβιστές του κλίματος, που είναι από μόνοι τους μια άλλη συζήτηση.
Σήμερα εμείς θα προσπαθήσουμε να “καθαρίσουμε” τη σκέψη μας, από τη θολούρα των όρων, των μέσων και της σπουδαιοφανούς ημιμάθειας που διακρίνει τους καιρούς μας.
Η διάκριση ανάμεσα στον καιρό και το κλίμα συχνά μπερδεύει τον μέσο άνθρωπο, αν και σε επιστημονικό επίπεδο οι δύο όροι, ξεκάθαρα διαφοροποιούνται.
Ο καιρός είναι μια σαφώς ευμετάβλητη κατάσταση, που τη βιώνουμε στην καθημερινότητά μας και προσπαθούν να προβλέψουν οι μετεωρολόγοι στα δελτία τους. H πρόβλεψη του είναι βραχυπρόθεσμη και υπόκειται σε ποσόστωση στατιστικού σφάλματος. Επίγειοι σταθμοί μέτρησης και μετεωρολογικοί δορυφόροι μας παρέχουν πληροφορίες και βοήθησαν να στηθούν οι παγκόσμιες βάσεις δεδομένων. Αξιόπιστες μετρήσεις από μετεωρολογικούς σταθμούς, έχουμε σε ένα βάθος 150 χρόνων. Σήμερα όμως η απλή παρακολούθηση της βαρομετρικής πίεσης, που ένα φτηνό smartwatch μας παρέχει, μπορεί να δώσει σχετικά αξιόπιστη, βραχυπρόθεσμη πληροφόρηση για την εξέλιξη του καιρού.
Αντίθετα, το κλίμα προκύπτει από το μέσο όρο των καιρικών φαινομένων σε βάθος χρόνου μιας γενιάς περίπου (υπολογίζεται μια γενιά κάθε τριάντα χρόνια).
Όταν μιλάμε για την παρακολούθηση του κλίματος, πιο περίπλοκες μετρήσεις και επιστημονικές παρατηρήσεις εμπλέκονται. Γεωτρύπανα τρυπάνε σε μεγάλο βάθος τους αρχέγονους πάγους της Αρκτικής και της Ανταρκτικής, ωκεανογραφικές μετρήσεις, δορυφόροι και μακροπρόθεσμες έρευνες σε διάφορους τομείς του οικοσυστήματος. Πρόσφατα βρέθηκε ακόμα και μια μικρή μετατόπιση του άξονα του πλανήτη, σαν αποτέλεσμα μετακινήσεων μεγάλων όγκων αρτεσιανών υδάτων, που αποδόθηκε στην επιθετική από τον homo sapiens, διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Να σημειώσουμε εδώ πως οι νέες μελέτες των περιβαλλοντολόγων ισχυρίζονται ότι η κλιματική αλλαγή ξεκίνησε με την έναρξη ήδη της βιομηχανικής επανάστασης, τότε που οι τσιμινιέρες των εργοστασίων και οι ατμομηχανές ξέρναγαν απλόχερα διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Απλά τότε δεν είχαμε την επιστημονική εμπειρία και τα εργαλεία για να τη μετρήσουμε.
Είναι πολύ δύσκολο λοιπόν να αμφισβητηθεί η κλιματική αλλαγή, που είναι ικανή να επιφέρει πάρα πολλές και πιθανότητα δραματικές αλλαγές, στην ποιότητα ζωής μας. Η συγκεκριμένη διαδικασία δε θα είναι φυσικά ευθύγραμμη, θα έχει σκαμπανεβάσματα και πιθανά βραχυπρόθεσμα οφέλη για κάποιους όταν άλλοι στον πλανήτη θα υποφέρουν.
Όσον αφορά, τέλος, τους πολιτικούς που αμφισβητούν την κλιματική κρίση, όπως οι ρεπουμπλικάνοι των ΗΠΑ, η εκτίμηση μας είναι ότι σκέπτονται βραχυπρόθεσμα. Πιστεύουν δηλαδή ότι η επίδραση της κλιματικής αλλαγής δε θα είναι τόσο γρήγορη ούτε θα εκδηλωθεί τόσο δραματικά όσο μας προειδοποιούν οι επιστήμονες του κλίματος. Από την άποψη των ανθρώπων που παίρνουν αποφάσεις, στις φιλελεύθερες δημοκρατίες, η αξία της ανθρώπινης ζωής μετριέται συστηματικά από τα “κουκιά” που πέφτουν στην κάλπη. Με ποσοστά που συχνά δεν ξεπερνούν το 60%, μένει ένα αξιοσέβαστο υπόλοιπο που δεν επηρεάζει τον αγώνα για την εξουσία, παρά μόνο εμμέσως, πριμοδοτώντας συνήθως το πρώτο κόμμα, ανάλογα και με το εκλογικό σύστημα.
Σε ένα σενάριο οξύτατης κλιματικής κρίσης λοιπόν, πολύ κυνικά, οι ηγέτες των καιρών μας θα ισχυριστούν ότι πρόκειται για ένα σενάριο “αποκάλυψης” όπου πλέον οι προτεραιότητες θα τεθούν εντελώς διαφορετικά. Τότε αυτοί οι ίδιοι, θα είναι εδώ για να μας σώσουν. Εδώ αφήστε τη φαντασία σας να οργιάσει. Παρακολουθήστε ίσως και μετααποκαλυπτικές, χολιγουντιανές, υπερπαραγωγές.
Συνοψίζοντας, όταν θα βιώσετε μια δροσερή άνοιξη ή ένα ήπιο καλοκαίρι, μην αυταπατάστε. Η κλιματική κρίση είναι εδώ για να μείνει. Οι υφιστάμενες πράσινες πολιτικές είναι μάλλον απίθανο να ρυθμίσουν το κλίμα. Δεν ξέρουμε κιόλας κατά πόσο μπορούμε να το ρυθμίσουμε. Μόνο η ισχυρή θέληση του ανθρώπινου είδους είναι πιθανό να καταφέρει απτά αποτελέσματα. Αν και για αυτό το σενάριο διατηρούμε επιφυλάξεις. Στην περίπτωση που το είδος μας καταφέρει να μειώσει το κόστος των εξοπλισμών και των πολεμικών συγκρούσεων, αυτοί οι πόροι θα μπορούσαν να διοχετευθούν στην προστασία του περιβάλλοντος, στην τεχνολογική καινοτομία, ακόμη και στην εξερεύνηση του διαστήματος, όπου οι πόροι είναι άφθονοι και περιμένουν τις μηχανές μας να τους αξιοποιήσουν.
Στο μεταξύ το σενάριο είναι γνωστό. Επιστροφή στην πυρηνική ενέργεια, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, υβριδικά, ηλεκτρικά και ότι άλλο σκαρφιστούν οχήματα. Για όσους μπορούν. Πολλοί θα είναι απλώς αναλώσιμοι. Ειδικά αυτοί που δεν επηρεάζουν τον αγώνα για την εξουσία.
Published 4/10/2025
