Τζο o υδραυλικός
Tags: [Μοντέρνοι Καιροί], [Γεωπολιτική]
Κάποτε στην Αμερική υπήρχε ο Joe the Plumber,ή αλλιώς Τζο ο υδραυλικός. Ο Joe ήταν συχνά ένας μετανάστης που έφτασε πάμφτωχος στην μεγάλη χώρα και δούλεψε σκληρά για να νοικοικυρευτεί. Η αλήθεια είναι ότι κάπως τα κατάφερε. θα επανέλθουμε όμως λίγο παρακάτω στον φίλο μας τον Joe.
Στο μεταξύ η μεγάλη αυτή χώρα προόδευε και ευημερούσε. Οι ηγέτες της εργάστηκαν μεθοδικά για να την κάνουν κυρίαρχη υπερδύναμη. Επένδυσαν στην τεχνολογική πρόοδο και στον μεγάλο στρατό, που χρηματοδοτούν ετησίως με εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολλάρια. Και έβαλαν το νομισματοκοπείο τους να τυπώνει άπειρα δολλάρια και τα μοίρασαν παντού στον κόσμο ώσπου το νόμισμά τους έγινε το de facto νόμισμα των διεθνών συναλλαγών. Με την φιλελεύθερη κουλτούρα τους, δημιούργησαν τεράστια ρευστότητα και κρατικό χρέος επίσης. Ο κόσμος έχει γεμίσει δολλάρια και ομόλογα του αμερικανικού κράτους που πολλοί τα αγοράζουν πρόθυμα, συμπεριλαμβανομένων και των υποτιθέμενων εχθρών τους, όπως η Κίνα.
Όλη αυτή η μεγάλη ρευστότητα τροφοδότησε την παγκόσμια ανάπτυξη για δεκαετίες. Στηριζόταν σε συμφωνίες αμοιβαίου φαινομενικά συμφέροντος. Οι φτηνοί εργαζόμενοι της Ασίας για παράδειγμα, δούλευαν σαν σκλάβοι για να παράξουν φτηνά βιομηχανικά προϊόντα για τις μεσαίες τάξεις των ανεπτυγμένων χωρών. Οι εργαζόμενοι αυτοί δεν διαμαρτύρονταν και δεν συνδικαλίζονταν, καθώς οι πενιχρές αμοιβές τους ήταν και πάλι καλύτερες από το μεροκάματο που πρόσφεραν οι ορυζώνες στο χωριό τους. Εξ' άλλου οι ηγεσίες τους δεν το είχαν και πολύ με την φιλελεύθερη δημοκρατία. Της οποίας (φιλελεύθερης δημοκρατίας)οι ψηφοφόροι απολάμβαναν την πολυτέλεια που προέκυπτε από την υπεραξία των φθηνών εισαγόμενων προϊόντων. Χάθηκαν όμως έτσι θέσεις εργασίας στην βιομηχανία και στην μεταποίηση των προηγμένων χωρών.
Παγκοσμιοποίηση ονομάστηκε το παιχνίδι. Ας μην γελιόμαστε, η διαδικασία ξεκίνησε από παλιά και είναι δομικό στοιχείο της ελεύθερης καπιταλιστικής αγοράς. Κάποιοι, κάπου στα φτωχότερα κράτη του πλανήτη, επωφελήθηκαν της παγκοσμιοποίησης και άρχισαν να φτιάχνουν στις χώρες τους τις μοντέρνες αστικές τάξεις τους. Και τι ήθελαν όλοι αυτοί; Να καταναλώσουν φυσικά.
Αυτοί οι καταναλωτές είναι πάρα πολλοί, παρά το συγκριτικά χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημά τους, αγόραζουν φυσικά και τα δικά τους φτηνότερα προϊόντα, των οποίων την τεχνογνωσία κατασκευής, τούς χάρισε ο διεθνοποιημένος καπιταλισμός των μητροπόλεων της Δύσης. Της Δύσης της οποίας η generation X, άρχισε να παράγει ανεπαρκείς ηγέτες. Βυθισμένοι όπως ήταν στα μοντέρνα χρηματοπιστωτικά εργαλεία του εύκολου κέρδους, στις δημοσκοπήσεις και στο καλόπιασμα των ψηφοφόρων της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, άρχισαν να χάνουν την ευρύτερη εικόνα. Και ποια είναι η εικόνα ετούτη;
Η άφθονη εκτύπωση των δολλαρίων φαίνεται πως δημιουργεί ζητήματα στο εσωτερικό της μεγάλης αυτής χώρας. Πρώτον οι καλομαθημένοι millenials, αλλά και η τεχνολογικά εθισμένη generation Ζ, άφησαν τις βαριές δουλειές στους μετανάστες και την παραγωγική διαδικασία στην Ασία, την Λατινική Αμερική, ακόμη ακόμη και στην Αφρική. Οι ιθύνουσες τάξεις της Αμερικής αβγάτιζαν τα κέρδη, που ήταν πολλά, και φούσκωναν τους λογαριασμούς με εύκολο χρήμα από τοποθετήσεις σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα, όπως μετοχές, ομόλογα, αγορά συναλλάγματος, ακίνητα, κρυπτονομίσματα, διαδικτυακές εφαρμογές και άλλα που προς ώρας μπορεί να ξεχνάμε. Το χρήμα που τυπώθηκε, κυκλοφορεί και επενδύεται είναι πάρα πολύ, αλλά το κατέχουν σχετικά λίγοι. Είναι αρκετοί όμως για να προκαλέσουν ζήτηση που αυξάνει τις τιμές σε βασικά αγαθά, όπως η στέγαση, οι ασφαλιστικές εισφορές και μια σειρά από υπηρεσίες.
Άρχισε λοιπόν να παρουσιάζεται δομική ανεργία αλλά και ανεπαρκείς αμοιβές σε σχέση με το κόστος ζωής. Υπήρξε ανατροπή του ισοζυγίου πληρωμών που λένε και οι οικονομολόγοι, δηλαδή εκροές μεγαλύτερες από τις εισροές ή σε απλά ελληνικά, πολλές εισαγωγές, λιγότερες εξαγωγές.
Οι sofisticated παρεμβάσεις της Fed, με τις περίτεχνες αυξομειώσεις των επιτοκίων, λειτουργούν σα βαλβίδα ασφαλείας. Δε λύνουν όμως το πρόβλημα. Και το κεντρικό πρόβλημα θα το έθετε ο Κάρολος Μάρξ με κλασσική ανάλυση και ονομάζεται κατοχή των μέσων παραγωγής.
Η παραχώρηση των μέσων παραγωγής σε ένα σύστημα ελεύθερης αγοράς, προκαλεί από μόνη της ανακατατάξεις ισχύος στο παγκόσμιο σύστημα
Ο Joe the Plumber της μεγάλης μας χώρας βρίσκεται σε κρίση. Ο διαμοιρασμός του πλούτου στην παγκόσμια κοινότητα αλλά και η άνιση κατανομή μέσα στην ίδια του τη χώρα, δυσκολεύει την πρόσβαση στα κεκτημένα του. Τι κι αν είναι δίκαιο από μια οπτική γωνία να μοιραστεί πλούτος και δουλειές στα φτωχότερα κράτη του αναπτυσσόμενου κόσμου. Αυτό πρέπει να γίνει με τρόπο που δεν θα αμφισβητεί την ευημερία του και την στρατηγική θέση που κατέχει η χώρα του στην παγκόσμια σκηνή.
Η πολιτική δασμών και προστατευτισμού που ευαγγελίζεται ο Ρεμπουπλικάνος αμερικανός πρόεδρος, είναι μια παλιά τάση της κραταιού αμερικανικού κράτους. Έχει κατά καιρούς φλερτάρει με τον προστατευτισμό. Στις τρέχουσες συνθήκες όμως, είναι αμφίβολο κατά πόσο θα αποδώσει. Δεν πρόκειται επίσης να ανακόψει την παγκοσμιοποίηση στο ορατό μέλλον. Η παγκοσμιοποίηση είναι μια δυναμική που δεν μπορεί να αναταχθεί, παρά μόνο με γεγονότα κολλοσιαίας εμβέλειας, όπως για παράδειγμα μια πτώση μεγάλου αστεροειδούς, ένας πυρηνικός πόλεμος, ή ίσως μια ταχύτατα εξελισσόμενη κλιματική αλλαγή.
Θα ασχοληθούμε ίσως αργότερα με τα θέματα αυτά, όπως άλλωστε και με τις πολιτικές επιλογές του κου Τραμπ. Εντελώς επιγραμματικά,αυτό που οφείλουμε να θυμόμαστε, είναι ότι ο κος Τραμπ, όπως και ο υποστηρικτής του Έλον Μασκ, ξεπήδησε και πλούτισε από την Αμερική που περιγράψαμε παραπάνω. Δεν εκφράζει μια ριζοσπαστική κίνηση το κύμα δημοτικότητας πάνω στο οποίο καλπάζει. Είναι ένας εκπρόσωπος της ηγετικής τάξης των ΗΠΑ, που καταφέρνει να εκφράζει τους προβληματισμούς του μέσου Αμερικανού. Το που τελικά θα καταλήξει η "σαρωτική" συμπεριφορά του, μένει να αναλυθεί σε επόμενο άρθρο.
Published 22/4/2025 - Edited 2/5/2025
